Mô hình thác nước là gì? Các giai đoạn của mô hình thác nước

Mô hình Waterfall, hoặc còn được gọi là mô hình thác nước, đây là một trong những phương pháp quản lý dự án được ứng dụng rộng rãi. Trong mô hình phổ biến này, các giai đoạn triển khai dự án được thực hiện theo một trình tự rõ ràng và nghiêm ngặt.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin đầy đủ để giúp doanh nghiệp hiểu rõ về mô hình thác nước, cùng tìm hiểu nhé.

1. Mô hình thác nước là gì?

Phát triển thác nước là gì? Mô hình Waterfall hay còn được gọi là mô hình thác nước, là một trong những phương pháp quản lý dự án dễ hiểu và dễ quản lý nhất được sử dụng hiện nay. 

Mô hình này đặc trưng bởi tính tuyến tính, trong đó các yêu cầu từ các bên liên quan và khách hàng được thu thập ở đầu dự án và sau đó một kế hoạch tuần tự được tạo ra để đáp ứng những yêu cầu này. 

2. Các giai đoạn của mô hình thác nước

Để hiểu rõ hơn quá trình mô hình kiểu thác nước diễn ra cụ thể như thế nào, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các giai đoạn của mô hình qua thông tin dưới đây.

Mô hình thác nước phát triển hệ thống đơn giản bao gồm 6 giai đoạn:

2.1 Giai đoạn yêu cầu (Requirement Analysis)

Nhóm thực hiện việc thu thập các yêu cầu liên quan đến dự án, bao gồm:

• Xác định nhu cầu kinh doanh mà dự án sẽ giải quyết.
• Thu thập yêu cầu từ người sử dụng về sản phẩm sẽ được phát triển.
• Xác định các ràng buộc và rủi ro liên quan.

2.2 Giai đoạn thiết kế (Design)

Nhóm tạo ra một thiết kế để đáp ứng các yêu cầu, ràng buộc và mục tiêu thiết kế. Thiết kế cần được cụ thể hóa để mô tả logic của hệ thống sẽ được thực thi như thế nào.

2.3 Giai đoạn thực hiện hoặc xây dựng (Development)

Sản phẩm được phát triển để thực hiện thiết kế đã được tạo ra. Đôi khi, sản phẩm được xây dựng thành các phần để thử nghiệm và tích hợp vào giai đoạn tiếp theo.

2.4 Giai đoạn kiểm chứng (Testing)

Các phần của sản phẩm được kiểm tra để đảm bảo chúng hoạt động đúng và được tích hợp lại để thử nghiệm toàn bộ hệ thống. Mục tiêu là tìm ra lỗi và đảm bảo rằng sản phẩm đáp ứng các yêu cầu thiết kế.

2.5 Giai đoạn triển khai (Deployment)

Sản phẩm được triển khai để bắt đầu sử dụng. Trong lĩnh vực công nghệ thông tin, điều này có thể bao gồm việc triển khai sản phẩm vào môi trường hoạt động. Đối với các dự án xây dựng, đây là khi tòa nhà hoàn thành và sẵn sàng sử dụng.

2.6 Giai đoạn bảo trì (Maintenance)

Giai đoạn này là để giám sát và giải quyết các vấn đề sau triển khai. Đối với phát triển phần mềm, có thể bao gồm việc phát hành các bản vá và cập nhật để sửa lỗi. 

Trong các dự án khác, điều chỉnh môi trường có thể được thực hiện để giải quyết các vấn đề, ví dụ như tối ưu hóa hệ thống điều hòa không khí trong tòa nhà.

Trên đây là những giai đoạn của quá trình thác nước, tiếp theo bài viết chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các dự án phù hợp để sử dụng mô hình phát triển thác nước. 

>>> Xem thêm: Quy Trình Phát Triển Phần Mềm – Các Kiểu Mô Hình Phát Triển Phần Mềm 

3. Dự án nào phù hợp với mô hình thác nước?

Mô hình thác nước thích hợp cho các dự án có các đặc điểm sau:

• Quy mô lớn và cần duy trì các giai đoạn và thời hạn theo kế hoạch đã định.
• Các dự án đã được thực hiện nhiều lần và ít xảy ra sự cố trong quá trình thực thi.
• Đặc biệt phù hợp cho các dự án sản xuất và xây dựng các sản phẩm vật lý theo đơn đặt hàng.
• Có khả năng tham khảo và áp dụng các quy trình quản lý từ các dự án trước đó mà không cần điều chỉnh nhiều.
• Đội ngũ thực hiện có kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao.

Phát triển kiểu thác nước được khuyến khích áp dụng trong các trường hợp sau:

• Khi yêu cầu của dự án đã được xác định rõ ràng và ít có khả năng thay đổi.
• Khi đội ngũ thực hiện nắm vững công nghệ và sự phát triển của nó.
• Khi làm việc với khách hàng lớn, họ có phong cách làm việc truyền thống và không mong muốn có nhiều thay đổi trong dự án.
• Tóm lại, mô hình thác nước phát triển phù hợp cho các dự án có yêu cầu rõ ràng và ổn định từ đầu, đặc biệt là trong các dự án có quy mô lớn và độ phức tạp cao.

4. Ưu và nhược điểm khi áp dụng mô hình thác nước trong dự án

Tiếp theo bài viết chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ý nghĩa và hạn chế khi áp dụng mô hình phát triển thác nước, cụ thể như sau:

4.1 Ưu điểm

Mô hình thác nước được  thiết kế vô cùng đơn giản với quy trình từng bước rất rõ ràng, điều này sẽ giúp doanh nghiệp dễ tiếp cận, nắm bắt và áp dụng mô hình này một các hiệu quả hơn. Đây chính là một trong những lợi ích thác nước hàng đầu được doanh nghiệp quan tâm.

Việc quản lý và bảo trì mô hình này trở nên thuận lợi nhờ phương pháp tiếp cận theo thứ tự và định rõ từng giai đoạn trong nó.

Ưu điểm nổi bật của mô hình này chính là tăng cường tính thuận tiện trong giai đoạn kiểm thử, vì các yêu cầu đầu vào và đầu ra của giai đoạn này luôn được xác định một cách rõ ràng và nghiêm ngặt. 

Những ưu điểm trên sẽ mang lại hiệu quả cao khi áp dụng mô hình thác nước trong các dự án nhỏ với các yêu cầu rõ ràng.

4.2 Nhược điểm

Mô hình thác nước sẽ không thực sự phù hợp với các dự án lớn và mang tính dài hạn, hoặc không có các yêu cầu rõ ràng.

Chưa mang lại hiệu quả cao tuyệt đối với những dự án chưa xác định rõ ràng yêu cầu ngay từ ban đầu.

Mô hình này có độ trực quan thấp và tiến độ chuyển giao chưa được tối ưu.

>>> Xem thêm: Phát Triển Phần Mềm Và Một Số Kiến Thức Bạn Không Thể Bỏ Lỡ

5. So sánh mô hình thác nước và phương pháp luận Agile

Agile chính là một phương thức quản lý dự án linh hoạt, sử dụng các bước lặp ngắn hạn khoảng 1 đến 4 tuần, với mục tiêu giảm thiểu thời gian phát triển dự án sản phẩm. 

So sánh đặc điểm của mô hình thác nước và phương pháp luận Agile:

Thông qua bài viết trên, chúng tôi đã giới thiệu những khái niệm cơ bản về mô hình thác nước. Điều quan trọng trong mô hình này là tuân thủ chuỗi các giai đoạn đã được xác định trước. Đồng thời, mô hình Waterfall vẫn được sử dụng hiệu quả trong các dự án có quy mô nhỏ và thời gian triển khai ngắn.